Nu we het einde van het jaar naderen, resten er ons nog maar enkele weken om de belastingaangifte van 2020 te optimaliseren. Niemand betaalt graag belastingen, maar terugtrekken vinden we wel plezant. Pensioensparen is een van de bekendste en meest gebruikte manieren om belastingvermindering te krijgen. Het wordt sterk aangemoedigd door banken, verzekeraars, de overheid,… maar is het ook echt interessant?
Spoiler: Ik doe niet aan pensioensparen. Waarom? Dat lees je hieronder.
Wat is pensioensparen?
Pensioensparen is een instrument om zelf een bijkomstig pensioen op te bouwen. Het komt bovenop je wettelijk pensioen (pijler 1) en je aanvullend pensioen uit bv. groepsverzekeringen (pijler 2). Daarom dat je soms hoort dat pensioensparen deel uitmaakt van de zogenaamde 3e pijler. De overheid promoot deze vorm van sparen door middel van een belastingvoordeel. Pensioensparen kan in 2 vormen: via een pensioenspaarfonds of een pensioenspaarverzekering. Die eerste biedt een hoger rendement en draagt ook meer risico. Bij een pensioenspaarverzekering is er een minimumrendement waardoor je op papier geen verlies kan maken. De winst is echter beperkt.
Geld dat je op deze manier belegt, staat vast tot je 60e verjaardag. Als je het voordien toch wil gebruiken, moet je een stevige boete betalen.
Meer in detail
Pensioensparen kan je doen via de meeste banken en/of verzekeraars. Meestal bieden ze daarvoor verschillende fondsen aan om in te beleggen. Een dynamische variant beoogt een hoger rendement en draagt meer risico, terwijl een defensieve variant het risico juist laag houdt. Dat leidt uiteindelijk ook tot lagere rendementen. Verder kan je kiezen tussen een maandelijkse of jaarlijkse storting. Die keuze is volledig persoonlijk en heeft weinig invloed op het rendement.
Voor 2020 zijn er verschillende barema’s. Investeer je minder dan 990 euro per jaar, dan kan je 30% van je investering terugtrekken via de belastingen. Voor 990 euro krijg je bv. een belastingvoordeel van 297 euro. Jaarlijkse investeringen tussen de 990 euro en 1270 euro zijn voor 25% aftrekbaar. Wanneer je bv. voor 1270 euro aan pensioenspaarfondsen aankoopt, krijg je 317,5 euro terug.
Is het voordelig?
Eerst en vooral moet je weten dat pensioensparen gemiddeld een beter rendement biedt dan gewoon sparen via je spaarrekening.
Om te onderzoeken of pensioensparen echt interessant is, dienen we het te vergelijken met andere vormen van beleggen. En dan liefst vormen die ook weinig moeite vereisen en focussen op de lange termijn. Ik ben van mening dat mensen die jong beginnen gerust voor een hoger risico kunnen gaan. Daarom vergelijk ik in de onderstaande simulatie een dynamisch pensioenspaarfonds met een tracker (ETF) die belegt in de wereldeconomie. De vergelijking gebruikt daarvoor een van de best presterende pensioenfondsen van kbc en de Ishares MSCI World UCITS ETF. De simulatie gaat ervan uit dat de investeerder belegt van zijn 25 jaar tot zijn 60e.
Op basis van de rendementen van de laatste 10 jaar (langste periode die ik kon vinden) komt onderstaande tabel tot stand. Merk op dat de rendementen voor de laatste 10 jaar bovengemiddeld hoog zijn. Het is onwaarschijnlijk dat deze rendementen gaan aanhouden in de toekomst. Door gebrek aan cijfers, ga ik toch iets doen wat eigenlijk niet mag. De rendementen van vroeger extrapoleren in de toekomst.
| Fonds/ETF | 30/10/2009 | 30/10/2019 | jaarlijks rendement |
|---|---|---|---|
| Dynamisch Pensioenspaarfonds KBC | 257,01 | 451,44 | 5,79% |
| iShares MSCI World UCITS ETF (eur) | 16,52 | 53,64 | 12,5% |
Naast het rendement, verschilt ook de fiscaliteit van beide producten. Het belastingvoordeel, trekt veel mensen naar het kamp van de pensioenspaarder. De tabel hieronder geeft de verschillen weer tussen pensioensparen en de ETF.
| Kosten | Pensioen- sparen | ETF |
|---|---|---|
| Instapkost | 2% | 5 euro+0,35% |
| Lopende kosten | 1,2% | 0,5% |
| Belasting op 60e verjaardag | 8% | 0% |
| Belastingvoordeel | 25% of 30% | 0% |
Even wat verduidelijking bij de termen uit de tabel:
- Instapkosten: de kosten die het fonds aanrekent telkens je een storting doet. Aangezien dit bij de meeste fondsen om een percentage gaat, maakt het niet of je 1 x per jaar of op maandelijkse basis investeert. Voor de ETF is er een belasting van 0,35% en een kost van 5euro per beursorder. (De kost van het beursorder hangt af van welke broker je gebruikt)
- Lopende kosten/Beheerskosten: het fonds rekent jaarlijks een kost (percentage) aan voor het beheer van je geld. Deze kost wordt niet apart aangerekend, maar zit vervat in de koers van het fonds. Ook bij de ETF die we in deze simulatie kiezen, zit deze kost vervat in de koers.
- Belasting – Bij pensioenspaarfondsen is er 1 keer een belasting van 8% op je 60e verjaardag. Die belasting is er niet voor beleggingen in ETFs. Hij betaalt wel een beurstaks bij elke aankoop.
- Belastingsvoordeel: de voornaamste reden waarom mensen beginnen met pensioensparen. Bij andere beleggingsproducten is dit voordeel er niet.
Wanneer ik al bovenstaande getalletjes in een simulatie giet, zijn dit de resultaten:
| Pensioensparen | ETF | |
| Totale waarde van het fonds op 60e verjaardag | 110.476,44 | 375.309,03 |
| Te betalen belasting op 60e verjaardag | 7.051,64 | 0 |
| resultaat | 103.424,80 | 375.309,03 |
| Totaal Rendement | 314,56% | 1404,37% |
*rekeninghoudend met belastingsvoordeel
Ik denk dat deze getallen al grotendeels voor zich spreken. Toch wil ik nog eens benadrukken dat een ETF belegger op die 35 jaar meer dan €250.000 euro meer heeft bijeengespaard. Het grote verschil wordt veroorzaakt door het verschil in rendement, wat een gevolg is van de hogere beheerskosten van een pensioenspaarfonds en de underperformance van fondsen in het algemeen.
Daarnaast neemt ook de 8% belasting die Peter op zijn 60e verjaardag moet betalen een grote hap uit het rendement.
Merk nogmaals op dat het verschil in rendement van de laatste 10 jaren erg groot was en dat het verschil tussen pensioensparen en ETF-beleggen in werkelijkheid waarschijnlijk niet zal oplopen tot €250.000!
Voordelen van pensioensparen
Hoewel pensioenspaarders er gemiddeld slechter aan toe zijn dan passieve ETF- beleggers ( passief betekent dat zijn beleggers die niet op een actieve manier in aandelen handelen en bijgevolg niet veel tijd hoeven te steken in de samenstelling van hun portefeuille), heeft pensioensparen zeker ook enkele grote pluspunten:
- Het laat mensen die normaal niet zouden beleggen toch genieten van de voordelen die investeren met zich meebrengt.
- Het niet in de hand kunnen houden van je emoties is een van de grooste boosdoeners op de beurs. Wanneer de waarderingen van aandelen en fondsen dalen, zijn beleggers geneigd te verkopen. Soms zelfs met verlies. Pensioensparen maakt deze optie zo goed als onmogelijk omdat je dan een fikse boete van 33% moet betalen.
Besluit
Je kan stellen dat pensioensparen interessanter is dan sparen via het spaarboekje. Als je het niet ziet zitten om zelf ETF’s te kopen, lijkt het me een van de beste investeringen. Zelf beleg ik natuurlijk wel in ETF’s en aangezien ik daarmee een hoger rendement beoog, doe ik niet aan pensioensparen.
Nog enkele interessante opmerkingen:
- In werkelijkheid wordt de 8% belasting op de 60e verjaardag berekend op een fictief bedrag dat ervan uitgaat dat je rendement steeds 4,75% is. Wanneer je fonds beter presteert dan dit fictieve rendement hoef je daardoor geen extra belastingen te betalen. Wanneer je fonds echter slechter presteert zal de belasting ook niet dalen.
- Het KBC fonds dat in dit voorbeeld gebruikt wordt is met een totaal vermogen van meer dan 4,5 miljard een van de grootste pensioenspaarfondsen in België
- In de simulatie betaalt de pensioenspaarder 693 euro per jaar terwijl hij een geïnvesteerd bedrag krijgt van 970,2 euro (990 min 2% kosten). Dat komt omdat hij in werkelijkheid 990 euro betaalt, maar via de belastingen snel 30% terugkrijgt. De ETF belegger belegt daarintegen 693 euro per jaar. Rekeninghoudend met de kosten,investeert hij netto jaarlijkst 685,59 euro in de ETF.
Dit artikel is geen beleggingsadvies. De inhoud is enkel voor informatieve doeleinden en bevat slechts de mening van de schrijver. Ik ben in geen geval verantwoordelijk voor de financiële beslissingen die u maakt.